Who was Aramudi?

Dilli Raj Regmi suggests for research on this issue, "Aramudi in all possibility was a king of the Gandak region. He might act as well as a ruler of a native dynasty of Magars. The Magar vocabulary might provide a clue to the meaning of the word Aramudi in its historical setting. But scholars with a competent knowledge of linguistics and Indo-Mongoloid dialects are needed for the task. If Gandak region is thoroughly searched for historical studies, we are likely of gain new light on the event of the Kashmir-Nepal conflict and Aramudi's own identity to a phantom by the overwhelming authority." 

Regmi, Dilli R. (2007). Ancient Nepal. New Delhi: Rupa & Co. [First published in 1965 and reprint 2007].P. 213-4.

In 'Indigenous Magar of Nepal: Annotated Bibliography', 2018, pp30-31

गुरुङ्ग, कृष्णवहादुर, योगी नरहरीनाथ (सम्पा.). (२०२०). श्री गुरुङ्ग मगर वंशावली. शाके १८८५. कृष्णबहादुर गुरुङ

ग्रुङ्ग घले राजाहरूको वंशावली वीर गुरुङ्ग मगर वंशावली सेनापति झार्गल गुरुङ्ग (सरदार झागल गुरुङ्गको वैशावली)ः भावार्थः “शिवावतार गोरक्षनाथलाइ नमस्कार छ । पर्वत राजपुत्री पार्वती गौरी देवीलाई नमस्कार छ । गोर्खा बीर सर्दार झागल गुरुङ्गको वंशावली लेखिन्छ । महेश्वर महादेवका सखा तथा भक्त गुह्यकवंशका राजाधिराज अलकाधिनाथ कुवेर उत्तरदिशाका दिक्पाल प्रसिद्ध छन् । कुवेरका पुत्र नलकूवर हिमालका उदार कीर्तिशाली भूपाल भये । तिनका सन्तति गुह्यक देवताका वंशमा जन्मेका भाषाविकासक्रमले गुरुङ्ग भयेका छन् । गुरुङ्ग वंशमा कास्की राजधानीमा वीरराजा अरमुडि भये, जस्ले काश्मीरका राजा जयापीडलाई जिते । लमजुङ्ग राजधानीमा अर्का वीर राजा रणभीम गुरुङ्ग रणमा भीमसेन समान भये ।” पृ. १७

In 'Indigenous Magar of Nepal: Annotated Bibliography', 2018, pp79-80

u'?Ë, s[i0fjxfb'/, of]uL g/x/Lgfy -;Dkf=_= -@)@)_= >L u'?Ë du/ j+zfjnL= zfs] !**%= s[i0faxfb'/ u'?ª

u\?Ë 3n] /fhfx¿sf] j+zfjnL jL/ u'?Ë du/ j+zfjnL ;]gfklt emfu{n u'?Ë -;/bf/ emfun u'?Ësf] j}zfjnL_M Effjfy{M ælzjfjtf/ uf]/IfgfynfO gd:sf/ 5 . kj{t /fhk'qL kfj{tL uf}/L b]jLnfO{ gd:sf/ 5 . uf]vf{ aL/ ;bf{/ emfun u'?Ësf] j+zfjnL n]lvG5 . dx]Zj/ dxfb]jsf ;vf tyf eSt u'Xosj+zsf /fhflw/fh cnsflwgfy s'j]/ pQ/lbzfsf lbSkfn k|l;4 5g\ . s'j]/sf k'q gns"j/ lxdfnsf pbf/ sLlt{zfnL e"kfn eo] . ltgsf ;Gtlt u'Xos b]jtfsf j+zdf hGd]sf efiffljsf;s|dn] u'?Ë eo]sf 5g\ . u'?Ë j+zdf sf:sL /fhwfgLdf jL//fhf c/d'l8 eo], h:n] sfZdL/sf /fhf hofkL8nfO{ lht] . ndh'Ë /fhwfgLdf csf{ jL/ /fhf /0feLd u'?Ë /0fdf eLd;]g ;dfg eo] .Æ k[= !&

In 'Indigenous Magar of Nepal: Annotated Bibliography', 2018, pp79-80

Caste, State, and Ethnic Boundaries in Nepal

Caste, State, and Ethnic Boundaries in Nepal by Nancy E. Levine
models of ethnicity in Nepal stress, on one hand, unlimited ethnic diversity and , on the other, a rather limited set of ethnic contrasts: Hindu versus Buddhist, trbe versus caste, mountain versus middle hills versus lowland Terai. However, ethnic relations in Humla District, in Nepal's far northwest Karnali Zone, are characterized more by interaction, interdependence, and mobility than contrasts and boundaries between groups.

Read more

Folklores of Nepal

The appeal of Nepal to the world has always been its lush forests, snow-capped mountains and the calm of a diverse landscape that stretches across the horizon. The traditions, languages and history itself is filled with wondrous anecdotes that invite curiosity and imagination. And like any culture with a rich history, Nepal has no shortage of a supernatural undertone to amaze tourists and locals alike. Here are some of the most popular stories that have captivated the hearts of all those who have journeyed to the small but colorful nation.

By courtesy: https://honeyguideapps.com/blog/folklore-of-nepal

History of Nepali language

Nepali Language

Nepali language, originally, belongs to the Indo-Aryan branch of the Indo-European language family. It is one of 22 official languages of India, incorporated in the 8th schedule of the Constitution of India. The official language of Nepal, it is spoken in some north eastern parts of India. In India, the influence of Nepali language can be seen in the state of Sikkim as well as the Darjeeling district of West Bengal, where it has been declared the official language. It is also widely spoken in the state of Uttaranchal and Assam. Also known as Nepalese, Gorkhali and Gurkhali (which means the 'language of Nepali Gorkhas'), the language has a rich cultural history. The oldest term used to describe Nepali is "Khaskura", which came from the rice growing Indo-Aryan settlers, known as Khas.

Read more 

Read more 

जनजातिले रातो टीका नलगाउनु संस्कृतिको अपव्याख्या हो

 जगमान गुरुङ भन्छन्- जनजातिले रातो टीका नलगाउनु संस्कृतिको अपव्याख्या हो पहिले सबै जातिले सेतै टीका लगाउँथे

अमृत सुवेदी २०७५ कार्तिक १ गते १०:५२ मा प्रकाशित

१ कात्तिक, पोखरा । दशैं भन्नेबित्तिकै विशेष त्यही दिनको झल्को आउँछ, जुन दिन हामीले निधारभरि टीका लगाएर आशिर्वाद लिन्छौं । अग्रजको हातबाट चामलको अक्षता निधारमा लगाएर आशिर्वाद लिएपछि बल्ल दसैंले सार्थकता पाउको महसुस गर्छौं ।

खास किन लगाइन्छ त दसैंमा टीका ? त्यसको महत्व समृद्धि, शक्ति र युद्धसँग जोडिएको संस्कृतिविद प्रोफेसर डाक्टर जगमान गुरुङ बताउँछन् । ‘क्षत भनेको नाश हो, अक्षत भनेको नाश नहुने, यही नाश नहुने अन्नका रूपमा चामललाई अक्षता भनेर टीका लगाउन थालिएको हो ।’

अक्षता धानको चामलको हुन्छ । संस्कृतमा धन्य र नेपाली भनिने धान अन्नमध्येको उच्चकोटीको अन्नको रुपमा मानिने वरिष्ठ संस्कृतिविद गुरुङको भनाइ छ । उर्भर अन्न प्राणलाई धान्ने प्राणेश्वरका रुपमा चामललाई लिइन्छ । प्राणेश्वर अर्थात चामलको भात भोजन गर्नुभन्दा पहिले निधारमा लगाउने चलन सुरु भएको गुरुङको दाबी छ । यसले कृषि र समृद्धिसँग जोड्ने काम गरेको उनी बताउँछन् ।

दसैं र दसैंको अक्षता युद्ध परम्परासँग पनि जोडिएको गुरुङको तर्क छ । शरद ऋतु सुरु भएसँगै खेतबारीबाट विश्राम लिएर किसानहरुले हातहतियार सफाइ गर्ने र धार लगाएर राख्ने चलन छ । अझै पनि नवरात्रीमा हातहतियार पूजा गर्ने चलन छ ।

किन त ? ‘खेतबारीबाट काम मुक्त भएर हातहतियार सफा गर्ने, साँध लगाउने, पूजा गरेर दशमीको दिन हातहतियार अभिषेक गरेपछि निधारमा दहीमा मुछेको चामलको टीका लगाए हर्षबढाइँ गर्दै युद्धको अभ्यासमा निक्लने चलन थियो,’ डा. गुरुङ भन्छन्, ‘दसैं युद्ध परम्परासँग जोडिएको पर्व हो ।’ दसैंमा पुजिने दुर्गा एक शक्तिको प्रतीक भएको गुरुङ बताउँछन् ।

साँस्कृतिक पर्व दसैंमा लगाइने टीका भने फरक-फरक हुन्छ । अहिले पनि एकाथरिले रातो टीका निधारभरि लगाउँछन् भने अर्काथरीले सेतो । गुरुङ, मगर, राई, लिम्बू, तामाङ, नेवार लगायत जनजातिले सेतो टीका लगाउँछन् भने खसआर्यले रातो टीका । यसमा संस्कृतिविदहरुको फरक-फरक धारणा पाइन्छ । तर, वरिष्ठ संस्कृतिविद जगमान गुरुङ भने अहिले आएर रातो र सेतो भनेर विवाद गर्नु बेकारको कुरा भएको बताउँछन् ।

पहिलेपहिले सबैले दही र चामल मुछेर सेतै टीका लगाउने गरेको डा. गुरुङको तर्क छ । ‘पहिले कहाँ पाउनु अबीर, उत्पादनै हुँदैनथ्यो । सबैले सेतै टीका लगाउने हो,’ संस्कृतिविद् जगमानले भने, ‘रातो टीका लगाउन थालिसकेका जनजाति पनि आफनो पहिचान भन्दै सेतोमै फर्केका छन् । वास्तवमा, जनजाति मात्र होइन, खसआर्यले लगाउने भनेको पनि सेतै टीका हो ।’ पछि यातायातको सुविधा भएपछि बल्ल अबीरको प्रयोग हुन थालेको उनको भनाइ छ । रातोलाई विजयीको प्रतीकका रुपमा टीका लगाउने गरिन्छ ।

‘विवाहमा बाध्य भएर धेरै दिन लगाएर भए पनि अबीर लिन जाने तर मितब्ययिताको आधारमा बाँच्ने बाहुन ४ पैसाको लिन धेरै दिन लगाएर जान सक्दैनथ्यो,’ उनले भने, ‘त्यसैले आफनै ठेकीको दही र आफ्नो घरको चामल मुछेर टीका लगाउने हो ।’

पहिले नेवारले मात्रै रातो टीका लगाउने उनको तर्क छ । मुख्य बजार एरियामा अबिर बेच्ने नेवारले मात्र रातो टीका लगाउने गरेको गुरुङ बताउँछन् । अहिले आएर टीकाको सन्दर्भमा उल्टो भइरहेको उनलाई लागेको छ ।

अहिले आएर दसैंको टीकासम्बन्धी अपव्याख्या भएको गुरुङले बताए । ‘गुरुङ, मगर, राई, लिम्बू, तामाङ, थारुले रातो भनेको छ बाहुनको हो हाम्रो त सेता टीका भनिरहेका छन् । कि चाहिँ दसैं मान्नै हुँदैन नत्र हामीले सेतो टीका लगाउनुपर्छ भन्छन् उनीहरु,’ गुरुङले भने, ‘गुरुङले हामी त वुद्धिष्ट भन्छ । गुरुङले बुद्धिष्ट भनेर जानेकेा कति वर्ष भयो होला ? १ सय वर्ष पनि पुगेकेा छैन ।’

रातो हाम्रो होइन, हाम्रो टीका त सेतो हो भन्नु जनजातिले गरेको अपव्याख्या भएको उनको तर्क छ । गुरुङ, मगर, राई, लिम्बू, तामाङहरुले हाम्रो रातो होइन भन्नुभन्दा पहिले आˆनो चलन हेर्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।

‘अयँर-भयँर पुज्दा होस् या देउराली पुज्दा परेवा, कुखुरा, भेडो वा बोका जेसुकै काटे पनि थानको ढुंगामा पर्सिने चलन छ,’ गुरुङले भने, ‘भोग दिएको टाउकोको रगत थाल वा टपरीमा राखेको अक्षतामा मुछेर टीका लगाउने हो ।’

जसले रगतमा मुछेको टीका लगाउँछ उसैले रातो त हाम्रो होइन भन्न नमिल्ने उनको तर्क छ । यो संस्कृति नबुझेकोजस्तो भएको गुरुङको भनाइ छ । अहिलेसम्म पनि त्यो चलन यथावत रहेको गुरुङ बताउँछन् ।

बाहुन त काटमार नै नगर्ने जात भएको संस्कृतिविद डा. गुरुङको भनाइ छ । ‘बाहुन काटमार गर्ने जातै होइन । क्षेत्री, गुरुङ, मगर, राइ, लिम्बुहरु लडाकु जाति हुन् । उनीहरुले दुश्मनलाई मछारेर, दुश्मनको छातीमा घुँडाले टेकेर, कम्मरको कर्दले काटेर रगतको टीका लगाउने जात हो,’ डा. गुरुङले भने । त्यसैले उनीहरुले रातो टीका हाम्रो होइन भन्नु भनेको संस्कृतिको अपब्याख्या भएको गुरुङको निश्कर्ष छ ।

बाहुन क्षेत्रीले पनि रातो टीका लगाउन थालेकाे धेरै वर्ष नभएको गुरुङले बताए । बिस्तारै बजारको पहुँच र भारतीयको प्रभावले विजयको प्रतीकको रुपमा रातो सबैले रातो टीका लगाउने प्रचलन बढेको गुरुङको भनाइ छ । दसैं कुनै जात विशेषको पर्व नभएर सबै जातको सांस्कृतिक पर्व भएको उनको भनाइ छ ।

https://www.onlinekhabar.com/2018/10/714115

The Origin of Northern Magar

The Magar of North, or at least the local branches of Taka, Bacchi, Hukam,, belonging to the Deopahari-Gharti, Pun and Budha, do not trace their origin to an alien and faraway land. They say they are of local stock, born from the gods in the north-eastern sector of their present tribal territory. They do not say that the first ancestors lived exactly at the places where the present Magar dwell, but certainly not outside the confines of their topographical universe.

This is an extract from Wild Boar and the Plough: The Origin Stories of Northern Magar by Michael Oppitz

Please send request for full article to info@magarstudiescenter.org.np

Revisiting Magars' history...

Nepal is a melting pot of many races and tribes. There are more than one hundred different types of races and castes in Nepal. It appears that “for the size of the country Nepal possesses a great variety of races in its population."1 The prehistory and the early history of Nepal are largely unknown. “The ancient history of the Nepaulians, like that of all other nations which affect to trace their origin beyond the date of authentic records, is clouded by mythological fables”2 The state of Magars cannot be different. Despite of several literary sources on Magars, the origin and history is replete with compounded speculations and inexplicit details. Information on Magars are speckled here and there. Some of these information require evidences, some are incomplete, some contradict each others, some are controversial, and quite often there are missing links in between the periods of history. This is so due to the dearth of substantial evidences, and accurate and chronological documents.

Please request for full article at info@magarstudiescenter.org.np