Gorkha History of North India
नेपालको इतिहास, जातजाति, संस्कार, संस्कृति, भाषा, लाेकजीवनबारे लेख रचनामा बहस गर्ने मञ्च ।
Friday, October 12, 2018
Discourse on races of Nepal
जब भारतबाट भागेर ब्राम्णहरु पश्चिम कर्णाली प्रदेशमा अाए त्यति बेलादेखि हिन्दुकरण हुन सुरु भएको हो।
जब हिन्दुकरण भयो त्यस पछि शाषकहरुलाई ठकुरी बनाइयो, धनिमानिहरु बाहुन भए र गरिब र हिन्दुकारणलाई नमान्नेहरु दलित भए।
छ्यत्रिहरु भन्ने जात जड्गबाहादुरले बनाका हुन्।
Shade Slayer yo padha ani thaha pauxau reality.
Bijen Hirachan bhai baise chaubise rajya ma ko k thiye bhanne kura farak ho. Ma nepal ko kura gardaixu. Ho nepal ma thakuri bhaneko chand , sing matra hun. Sen shahi haru magar nai hun tara khas haru ko mix hun. So they are little different than magars. Baise chaubise nepal ma ra 52 thakurai kumau garhwal ma xa. Ye rajya ma rajkaj garne farak farak raja ra kaji thiye. ho rajisthan bata brahman , dalits, ra kehi rajputs aayeka hun tara tiniharu sabai khas sanga mix bhayeka chhan. Tara rajput haru khas gari kumau garhwal ma xan. Ajhai pani khas chhetri sanga bihebari chalauna mandainan. Sudurpashim ma pani tiniharu xan tara khas sanga bihebari chalauxan. Jastai bhim rawal rajput hun tara khas chhetri sanga bihebari chalauxan. Chand haru singh thakuri sanga matra bihe garxan. Chand haru anya thakuri jastai paal, bam, sen, thakuri, shahi, hamal( half of brahman and thakuri) , malla sanga bihe gardainan. Gyanendra shah ka bansaj pani chand ra singh sang matra bihe garxan. maike bhanna khojeko harek baise chaubise rajya ma chhetri thiye bhanne hoina. Tara jaba nepal ekikaran bhayo tesma chhetri nai hartakarta hun. jun kura itihas ma matra hoina bartaman ma nepali sena nepal prahari ma pani dekhinxa. ho shah haru aaunu bhanda pahile gurung ra magar nai gorkha ma thiye tara tiniharu ahile ka raute jastai nomads thiye . Shah haru pashim bata khas chhetri sangai gorkha aayeka hun. Sudurpashim ma matwali chhetri hudaina tara karnali purba matwali chhetri hunxa. Sudurpashim ka khas chhetri le dharmik karan le 900 barsa pahile nai janai launa suru gareka hun tara karnali purba ka dherai chhetri haru jung bahadur le janai laune banayeka hun. Chhetri matra hoina raja le kehi gurung ra magar lai samet janai diyera chhetri banayeka chhan. karnali ma sabai khas haru hoinan baru magar haru hun tara aaj bholi tiniharu aafulai chhetri ra thakuri bhanxan. budha, hitan, shahi , thapa aadi magar nai hun tara chhetri bhanxan. Khas ra chhetri farak kura hun. Khas yeuta race ho tara chhetri bahun social status ho. Nepal ka bahun haru half khas hun tara khas chhetri haru pure khas hun. 900 barsa pahile india ma bata brahman haru pahad tira xire. Mugal haru le uniharu ko sampati, chhiri cheli kabja gare ra bahun haru kehi sana ketaketi budhabudhi, dalits sangai liyera pahad tira aayeka thiye. Brahman haru lai khas haru babun(bahun) bhanthe . paxi bihe garna ko lagi keti ko kami thiyo bahun haru ma. Tesaile khas haru sanga bihe gare ra khas lai chhetri status diyi aafu brahman nai rahi rahe. Kehi khas haru lai pani bahun status diye. Tehi karan ho ahile pani bahun ra chhetri ho thar same hunxa. Jastai Bhandari, Bisht, Bohara, aadi bahun ra chhetri hunxan. Paxi aayera bahun ra chhetri bihe gari khatri huna lagyo. Tara reality ma nepali bahun aafai ma khatri ho ra tehi karan khas bahun bhaniyeko ho. Ajhai kehi bahun haru aafu khas nabhayeko bhanera jiddi garxan tara indian haru nepali bahun lai khas nai bhanxan. Race ko hisab le khas chhetri 100% khas ho, bahun 50% khas ho, khatri(kc) 75% khas ho ra dalit 25% khas ho. Dalit haru indian non aryan tribe hun tara bahun sangai pahad aaye paxi jaat khaseka bahun ra chhetri pani dalit ma mix bhaye paxi yiniharu kehi matra ma khas hun.purba tira ka dalit ma kehi gurung magar pani mix bhayeka xan. Dasnami ra sanyasi jastai giri, puri, jogi, bharati aadi pani bahun chhetri ra baisse ko moxture ho. Kina ki yo samudaye sanyasi( jogi, baba, bhixu) haru dharma ko biparit revoluation gari jogi ra jogini bibah gari gharjam gareko samudaye ho. Hamile kitabi kura matra biswas gardainau baru reality ra purana manxe ko arti( marnu bhanda aghi dine fact jura) lai samet dhyan dinxau. Reality yehi ho
Bijen Hirachan bhai baise chaubise rajya ma ko k thiye bhanne kura farak ho. Ma nepal ko kura gardaixu. Ho nepal ma thakuri bhaneko chand , sing matra hun. Sen shahi haru magar nai hun tara khas haru ko mix hun. So they are little different than magars. Baise chaubise nepal ma ra 52 thakurai kumau garhwal ma xa. Ye rajya ma rajkaj garne farak farak raja ra kaji thiye. ho rajisthan bata brahman , dalits, ra kehi rajputs aayeka hun tara tiniharu sabai khas sanga mix bhayeka chhan. Tara rajput haru khas gari kumau garhwal ma xan. Ajhai pani khas chhetri sanga bihebari chalauna mandainan. Sudurpashim ma pani tiniharu xan tara khas sanga bihebari chalauxan. Jastai bhim rawal rajput hun tara khas chhetri sanga bihebari chalauxan. Chand haru singh thakuri sanga matra bihe garxan. Chand haru anya thakuri jastai paal, bam, sen, thakuri, shahi, hamal( half of brahman and thakuri) , malla sanga bihe gardainan. Gyanendra shah ka bansaj pani chand ra singh sang matra bihe garxan. maike bhanna khojeko harek baise chaubise rajya ma chhetri thiye bhanne hoina. Tara jaba nepal ekikaran bhayo tesma chhetri nai hartakarta hun. jun kura itihas ma matra hoina bartaman ma nepali sena nepal prahari ma pani dekhinxa. ho shah haru aaunu bhanda pahile gurung ra magar nai gorkha ma thiye tara tiniharu ahile ka raute jastai nomads thiye . Shah haru pashim bata khas chhetri sangai gorkha aayeka hun. Sudurpashim ma matwali chhetri hudaina tara karnali purba matwali chhetri hunxa. Sudurpashim ka khas chhetri le dharmik karan le 900 barsa pahile nai janai launa suru gareka hun tara karnali purba ka dherai chhetri haru jung bahadur le janai laune banayeka hun. Chhetri matra hoina raja le kehi gurung ra magar lai samet janai diyera chhetri banayeka chhan. karnali ma sabai khas haru hoinan baru magar haru hun tara aaj bholi tiniharu aafulai chhetri ra thakuri bhanxan. budha, hitan, shahi , thapa aadi magar nai hun tara chhetri bhanxan. Khas ra chhetri farak kura hun. Khas yeuta race ho tara chhetri bahun social status ho. Nepal ka bahun haru half khas hun tara khas chhetri haru pure khas hun. 900 barsa pahile india ma bata brahman haru pahad tira xire. Mugal haru le uniharu ko sampati, chhiri cheli kabja gare ra bahun haru kehi sana ketaketi budhabudhi, dalits sangai liyera pahad tira aayeka thiye. Brahman haru lai khas haru babun(bahun) bhanthe . paxi bihe garna ko lagi keti ko kami thiyo bahun haru ma. Tesaile khas haru sanga bihe gare ra khas lai chhetri status diyi aafu brahman nai rahi rahe. Kehi khas haru lai pani bahun status diye. Tehi karan ho ahile pani bahun ra chhetri ho thar same hunxa. Jastai Bhandari, Bisht, Bohara, aadi bahun ra chhetri hunxan. Paxi aayera bahun ra chhetri bihe gari khatri huna lagyo. Tara reality ma nepali bahun aafai ma khatri ho ra tehi karan khas bahun bhaniyeko ho. Ajhai kehi bahun haru aafu khas nabhayeko bhanera jiddi garxan tara indian haru nepali bahun lai khas nai bhanxan. Race ko hisab le khas chhetri 100% khas ho, bahun 50% khas ho, khatri(kc) 75% khas ho ra dalit 25% khas ho. Dalit haru indian non aryan tribe hun tara bahun sangai pahad aaye paxi jaat khaseka bahun ra chhetri pani dalit ma mix bhaye paxi yiniharu kehi matra ma khas hun.purba tira ka dalit ma kehi gurung magar pani mix bhayeka xan. Dasnami ra sanyasi jastai giri, puri, jogi, bharati aadi pani bahun chhetri ra baisse ko moxture ho. Kina ki yo samudaye sanyasi( jogi, baba, bhixu) haru dharma ko biparit revoluation gari jogi ra jogini bibah gari gharjam gareko samudaye ho. Hamile kitabi kura matra biswas gardainau baru reality ra purana manxe ko arti( marnu bhanda aghi dine fact jura) lai samet dhyan dinxau. Reality yehi ho
Thursday, October 11, 2018
चेमजोंग लार्इ पढेर । सोरभ
चेमजोंग लार्इ पढेर । सोरभ
२४) किराँत जातिले अफगानिस्तानदेखि आसामसम्म शासन गरेको थियो । पछिबाट खस जातिहरू उत्तरबाट आएर किराँतहरूसँग युद्ध गरे । -चेम्जोङ पेज २३९-२४०)
खसहरू काबुलदेखि टिष्टासम्म छन् भनी एटकिन्सनले लेखेका थिए । यहाँ त्यही खस शब्द झिकेर किराँत शब्द ठ्याक्कै राखिएको छ । जब कि एटकिन्सनको लेखाइको यथार्थ के हो भने बडाखसान पर्दछ आजको अफगानिस्तानको उत्तरपूर्वी र ताजकिस्तानको दक्षिणपूर्वी भूभागमा । आज पनि अफगानिस्तानले त्यसलाई बडाखसान प्रदेश नाम दिएको छ र ताजकिस्तानले पनि बडाखसान प्रदेश नाम दिएको छ । करिब ६ हजार वर्षपहिले नै त्यहाँको अर्धबहुमूल्य पत्थर नृपोपल -लेपिस लाजली) विश्वभर छरिन्थ्यो । अहिले यहाँ खसबोधक खोसाजाति बस्दछन् ।
खासी पर्वत शृंखला छ बडाखसानको सुदूरपश्चिमतिर भारतको आसाममा । यहाँ बस्ने जातिलाई भनिन्छ खासी । मंगोल नश्लका हुन् । तर, तिनमा खसकै चलन छ- लासलाई जलाउने । यसैले खस एउटा संस्कृति मात्रै हो भन्नुपरेको । प्राचीन खसलाई मातृसत्तात्मक मान्ने हो भने खासी पनि मातृसत्तात्मक हुन् । यहाँका पुरुषलाई १९४४ सम्म मत हाल्ने अधिकार थिएन पनि ।
खसम भन्दछन् आफ्नो श्रीमान्लाई उत्तरभारतीय महिलाहरूले । यो मालिक/श्रीसम्पत्ति/संसारबोधक सम्बोधन हो । यसैबाट कसम -किरिया/शपथ) बन्दछ । जस्तो कि, नेवारहरूमा श्रीमान्श्रीमतीले एकअर्काेलाई बुझाउनुपर्दा जहान भन्ने चलन छ । पृथ्वी/संसारबोधक संस्कृतको ज्याबाट उर्दूको जहाँ र नेवारीको जहान बन्दछ । अर्थात् जसरी नेवार महिलाहरूले श्रीमान्लाई आफ्नो संसार ठान्दछन् त्यसैगरी कसम खानु कुरा नमिले संसारै सकियोस् भन्ने अर्थमा बनेको प्रतिक्रिया हो ।
अब द्रङ्गको अर्थ ः यही बडाखसानबाट अमुदरियाको उद्गम हुन्छ । दरियाको अर्थ नदी हो । तर, यही दरियाबाट भेग बुझाउने गरी अहिले पनि जुम्लामा असिदरा, पाँच सय दरा, सिञ्जादरा, चौधबीस दरा, कालिकोटमा कालिकोटदरा, बाह्रबीसदरा, रासकोटदरा, पलाँतादरा, सानीदरा, खालदरा, मुगुमा मुगुदरा, करानदरा, गमदरा, सत्याडदरा, हुम्लामा हुम्लादरा, गल्छादरा, सोलुदरा र डोल्पा जिल्लामा तिबि्रकोटदरा गरी १८ दरा अझै छन् । खासी हिल्सको उत्तरपट्ट िआसाममा दरङ जिल्लै छ । कास्कीको नाउँडाँडाबाट आधा घन्टाको दूरीमा दोरंगा भन्ने ठाउँ छ, जुन द्रङ्गबाट बिग्रेको हो ।
पुरा लेख पढनुस
२४) किराँत जातिले अफगानिस्तानदेखि आसामसम्म शासन गरेको थियो । पछिबाट खस जातिहरू उत्तरबाट आएर किराँतहरूसँग युद्ध गरे । -चेम्जोङ पेज २३९-२४०)
खसहरू काबुलदेखि टिष्टासम्म छन् भनी एटकिन्सनले लेखेका थिए । यहाँ त्यही खस शब्द झिकेर किराँत शब्द ठ्याक्कै राखिएको छ । जब कि एटकिन्सनको लेखाइको यथार्थ के हो भने बडाखसान पर्दछ आजको अफगानिस्तानको उत्तरपूर्वी र ताजकिस्तानको दक्षिणपूर्वी भूभागमा । आज पनि अफगानिस्तानले त्यसलाई बडाखसान प्रदेश नाम दिएको छ र ताजकिस्तानले पनि बडाखसान प्रदेश नाम दिएको छ । करिब ६ हजार वर्षपहिले नै त्यहाँको अर्धबहुमूल्य पत्थर नृपोपल -लेपिस लाजली) विश्वभर छरिन्थ्यो । अहिले यहाँ खसबोधक खोसाजाति बस्दछन् ।
खासी पर्वत शृंखला छ बडाखसानको सुदूरपश्चिमतिर भारतको आसाममा । यहाँ बस्ने जातिलाई भनिन्छ खासी । मंगोल नश्लका हुन् । तर, तिनमा खसकै चलन छ- लासलाई जलाउने । यसैले खस एउटा संस्कृति मात्रै हो भन्नुपरेको । प्राचीन खसलाई मातृसत्तात्मक मान्ने हो भने खासी पनि मातृसत्तात्मक हुन् । यहाँका पुरुषलाई १९४४ सम्म मत हाल्ने अधिकार थिएन पनि ।
खसम भन्दछन् आफ्नो श्रीमान्लाई उत्तरभारतीय महिलाहरूले । यो मालिक/श्रीसम्पत्ति/संसारबोधक सम्बोधन हो । यसैबाट कसम -किरिया/शपथ) बन्दछ । जस्तो कि, नेवारहरूमा श्रीमान्श्रीमतीले एकअर्काेलाई बुझाउनुपर्दा जहान भन्ने चलन छ । पृथ्वी/संसारबोधक संस्कृतको ज्याबाट उर्दूको जहाँ र नेवारीको जहान बन्दछ । अर्थात् जसरी नेवार महिलाहरूले श्रीमान्लाई आफ्नो संसार ठान्दछन् त्यसैगरी कसम खानु कुरा नमिले संसारै सकियोस् भन्ने अर्थमा बनेको प्रतिक्रिया हो ।
अब द्रङ्गको अर्थ ः यही बडाखसानबाट अमुदरियाको उद्गम हुन्छ । दरियाको अर्थ नदी हो । तर, यही दरियाबाट भेग बुझाउने गरी अहिले पनि जुम्लामा असिदरा, पाँच सय दरा, सिञ्जादरा, चौधबीस दरा, कालिकोटमा कालिकोटदरा, बाह्रबीसदरा, रासकोटदरा, पलाँतादरा, सानीदरा, खालदरा, मुगुमा मुगुदरा, करानदरा, गमदरा, सत्याडदरा, हुम्लामा हुम्लादरा, गल्छादरा, सोलुदरा र डोल्पा जिल्लामा तिबि्रकोटदरा गरी १८ दरा अझै छन् । खासी हिल्सको उत्तरपट्ट िआसाममा दरङ जिल्लै छ । कास्कीको नाउँडाँडाबाट आधा घन्टाको दूरीमा दोरंगा भन्ने ठाउँ छ, जुन द्रङ्गबाट बिग्रेको हो ।
पुरा लेख पढनुस
Subscribe to:
Posts (Atom)
धर्म, संस्कृति र जीवनको बहस
धर्म , संस्कृति र जीवनको बहस अरूणा उप्रेति अनलायन खबर, २०७७ साउन १८ गते १०:३४ ‘ नो वर्त प्लिज’ गीतको बोललाई लिएर मैले हिन्दु ‘जागर...